મોદી સરકારે અબજોપતિઓની 14 લાખ કરોડની લોન માફ ન કરી, રાહુલ ગાંધીનો દાવો ખોટો

દેશના પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભા ચૂંટણીના માહોલ વચ્ચે કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીએ સોશિયલ મીડિયા પર કેન્દ્ર સરકાર પર આરોપ લગાવ્યો છે કે પીએમ મોદીએ ભારતના અમીર અબજોપતિઓના 14 લાખ કરોડ રૂપિયા માફ કરી દીધા છે. રાહુલ ગાંધીએ પોતાના ભાષણમાં કહ્યું કે પીએમ મોદીએ ભારતના પસંદગીના અબજોપતિઓના 14 લાખ કરોડ રૂપિયા માફ કર્યા છે. જેમની લોન માફ કરવામાં આવી છે તેમાં ઓબીસી, દલિત અને આદિવાસીઓ કેટલા છે? પીએમ મોદીએ પોતાના મિત્રોને 14 લાખ કરોડ રૂપિયાની ભેટ આપી છે. જો કે અમારી તપાસમાં આ દાવો ખોટો છે.

કોંગ્રેસે પોતાના ઓફિશિયલ એક્સ હેન્ડલ પર રાહુલ ગાંધીનો વીડિયો શેર કરતા લખ્યું કે, ‘PM મોદીએ ભારતના પસંદ કરેલા અબજોપતિઓના 14 લાખ કરોડ રૂપિયા માફ કર્યા છે. જેમની લોન માફ કરવામાં આવી છે તેમાં ઓબીસી, દલિત અને આદિવાસીઓ કેટલા છે? પીએમ મોદીએ પોતાના મિત્રોને 14 લાખ કરોડ રૂપિયાની ભેટ આપી છે.

ભારતીય યુવા કોંગ્રેસ પ્રમુખ શ્રીનિવાસ બીવીએ લખ્યું, ‘મોદીજીએ તમને 15 લાખ રૂપિયાનું વચન આપ્યું હતું, જે કોઈને મળ્યું નથી અને ક્યારેય મળશે નહીં. પીએમ મોદીએ તમને 15 લાખ રૂપિયા નથી આપ્યા, પરંતુ અબજોપતિઓની 14.5 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન માફ કરી દીધી.

રમનદીપ સિંહે લખ્યું, ‘આ કોઈ નવું પરાક્રમ નથી, આ સિદ્ધિ પાછળ 9 વર્ષની મહેનત છે, અમૃત કાલ. આ પરાક્રમ પાછળ જુસ્સો છે!!’

હકીકત તપાસ
તપાસ દરમિયાન અમને દૈનિક જાગરણ પર પ્રકાશિત અહેવાલ મળ્યો. ઓગસ્ટ 2023માં પ્રકાશિત થયેલો આ અહેવાલ ‘કેન્દ્રએ 9 વર્ષમાં 14.56 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન રાઈટ ઓફ કરી છે, કુલ લોનના લગભગ 50 ટકા ઉદ્યોગો પાસેથી છે’ શીર્ષક સાથે પ્રકાશિત કરવામાં આવ્યો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, સરકારે સંસદમાં જણાવ્યું હતું કે છેલ્લા નવ નાણાકીય વર્ષ (2014-15) દરમિયાન 14.56 લાખ કરોડ રૂપિયાની નોન-પર્ફોર્મિંગ લોન (એનપીએ) રાઈટ ઓફ કરવામાં આવી છે.કુલ ઋણમાંથી મોટા ઉદ્યોગોનું દેવું રૂ. 7,40,968 કરોડ હતું. નાણા રાજ્ય મંત્રી ભગવત કરાડે જણાવ્યું હતું કે અનુસૂચિત વ્યાપારી બેંકો (SCBs) એ એપ્રિલ 2014 થી માર્ચ 2023 સુધીમાં કોર્પોરેટ લોન સહિતની લેખિત લોનમાંથી કુલ રૂ. 2,04,668 કરોડની વસૂલાત કરી છે.તેમણે કહ્યું કે નાણાકીય વર્ષ 2017-18માં લેખિત લોન સામે લોનની વસૂલાત રૂ. 1.18 લાખ કરોડ હતી. જો કે, નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં આ વસૂલાત ઘટીને રૂ. 0.91 લાખ કરોડ અને નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં માત્ર રૂ. 0.84 લાખ કરોડ થઈ હતી. તેમણે કહ્યું કે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકો દ્વારા કુલ લોન 73,803 કરોડ રૂપિયા હતી.

આ ઉપરાંત, અમને ડાબેરી મીડિયા સંસ્થા ‘ધ વાયર’ પર ‘નાણાકીય વર્ષ 2014-15થી બેંકોએ રૂ. 14.56 લાખ કરોડની લોન રાઈટ ઓફ કરી છે: સેન્ટર’ શીર્ષક સાથેનો અહેવાલ મળ્યો છે. અત્રે નોંધનીય છે કે આ બંને અહેવાલોમાં ‘લોન માફી’ શબ્દનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી.

તપાસ દરમિયાન, અમને લાઇવ મિન્ટ પર 17 નવેમ્બર 2016ના રોજ પ્રકાશિત અહેવાલ મળ્યો. આ રિપોર્ટ અનુસાર SBIએ કહ્યું છે કે રાઈટ ઓફ અને લોન માફી અલગ છે, જ્યારે બેંકોએ બેડ લોન સામે સંપૂર્ણ જોગવાઈ કરી હોય ત્યારે એકાઉન્ટ રાઈટ ઓફ કરવામાં આવે છે. આ એકાઉન્ટ બેલેન્સ શીટમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યું છે કારણ કે તેની સામેની તમામ બાકી જવાબદારીઓ બેંક દ્વારા ચૂકવવામાં આવી છે. જો કે, બેંક લોન લેનારને ચુકવણી માટે પીછો કરવાનું ચાલુ રાખે છે.

આ સંબંધમાં એક વેબસાઈટ પરથી માહિતી મળી હતી કે બેંક લોનને રાઈટ ઓફ કરવાનો અર્થ લોન માફી નથી. જો તે ઋણ લેનારાઓ સક્ષમ હોવા છતાં, જાણીજોઈને લોનની ચુકવણી ન કરતા હોય, તો બેંકો બેલેન્સ શીટમાંથી ચાર વર્ષ જૂની બેડ લોનને દૂર કરે છે.બેંકો આ લોનને રાઈટ ઓફ કરે છે એટલે કે તેને રાઈટ ઓફ એકાઉન્ટમાં મૂકે છે જેથી આ લોનનો હિસાબના ચોપડામાં ઉલ્લેખ ન થાય અને હિસાબની ચોપડીઓ સ્વચ્છ રહે અને તે મુજબ કરની જવાબદારી અસરકારક રીતે ચૂકવવામાં આવે, પરંતુ આ લોન માફી નથી. આ પછી, ભારત સરકાર કાનૂની પ્રક્રિયા દ્વારા લોન લેનારાઓ પાસેથી વસૂલાત કરે છે.

આખરે અમને બેંકો દ્વારા કરવામાં આવેલ રિકવરી રિપોર્ટ પણ મળ્યો. 23 ફેબ્રુઆરી, 2022ના રોજ બિઝનેસ સ્ટાન્ડર્ડની વેબસાઈટ પર પ્રકાશિત અહેવાલ અનુસાર, ‘સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ સુપ્રીમ કોર્ટને માહિતી આપી હતી કે બેંકોએ ભાગેડુ બિઝનેસમેન વિજય માલ્યા, નીવર મોદી અને મેહુલ ચોક્સી પાસેથી 18,000 કરોડ રૂપિયા વસૂલ કર્યા છે.’

નિષ્કર્ષ: તપાસમાં સ્પષ્ટ છે કે મોદી સરકારે અબજોપતિઓની 14 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન માફ કરી નથી, આ રકમ રાઈટ ઓફ કરી દેવામાં આવી છે. આ બેંકની નિયમિત પ્રક્રિયા છે, જો કે આ પછી પણ લોન લેનારાઓ પાસેથી વસૂલવાની પ્રક્રિયા ચાલુ રહે છે.

ફેક્ટ ચેકઃ પેટ કમિન્સે ન તો કહ્યું કે અમદાવાદ ની ભીડ સારી નથી અને ન તો તેણે વર્લ્ડ કપ જીત્યા બાદ બાબર આઝમના નામનો ઉલ્લેખ કર્યો.

દાવો	મોદી સરકારે અબજોપતિઓની 14 લાખ કરોડ રૂપિયાની લોન માફ કરી
દાવેદર	રાહુલ ગાંધી, કોંગ્રેસ, શ્રીનિવાસ બીવી અને અન્ય
હકીકત	ભ્રામક